Breien Met 2 Kleuren Tegelijk – Fair Isle En Meer!

Inbreien, jacquard breien, Fair Isle breien. Eigenlijk bedoelen we er allemaal hetzelfde mee; Het breien van prachtige patronen met 2 (of zelfs meer) kleuren tegelijk. In deze blogpost ga ik je er alles over uitleggen. 

Gebruik de navigatie om door te klikken naar praktische uitleg of het filmpje (waarin je ook door kan klikken naar verschillende onderdelen in de rode tijdbalk onder het filmpje) als je geen geschiedenisles wil hebben! 

Tradities – Breien Met 2 Kleuren

Het lijkt erop dat wij dit met zijn allen Fair Isle breien zijn gaan noemen. In het Engels gebruiken ze ‘stranded knitting’, waarbij de ‘strands’ de draden zijn die je meeneemt aan de achterkant van het breiwerk. Dat is wat meer algemeen, want eigenlijk is Fair Isle een subcategorie van breien met 2 kleuren. Wij noemen het ook wel inbreien als meer algemene term.

Er zijn verschillende culturen waarbij breien met 2 kleuren gebruikelijk is en waar de hedendaagse breipatronen op gebaseerd zijn. 

  • Fair Isle (Shetland eilanden – Schotland)
  • Noors (Setesdal en Selbu)
  • Zweeds (Bohus)
  • Lopapeysa (Ijsland)
  • Letland 

Iedere cultuur heeft zijn eigen kenmerken en patronen. Zo vind je in Noorse patronen vaak een mooie sterren terug en zijn IJslandse Lopi truien prachtig gemaakt met een ronde pas met prachtige motieven met meer dan 2 kleuren. 

Traditioneel Fair isle breiwerk is prachtig en toegankelijk voor beginners, dus daar zal ik meer over uitleggen.

De Oorsprong Van Fair Isle Breien

Fair Isle heeft een prachtige lange traditie van breien met 2 kleuren. Er zijn schilderijen van honderden jaren oud met prachtige Fair Isle truien erop.

De ‘regels’ van traditioneel Fair Isle zijn vrij specifiek, zo wordt Fair Isle alleen in het rond gebreid. Er mogen maar 2 kleuren tegelijk per toer gebruikt worden en ieder deel van het patroon mag niet langer zijn dan 5 steken breed in 1 kleur. Er zijn een aantal motieven heel typisch voor Fair Isle, bijvoorbeeld O X O motieven en andere kleine geometrische motieven. 

Gelukkig is er geen brei politie en zijn dit soort regels natuurlijk alleen nodig als jij dat belangrijk vindt of als je meedoet aan een wedstrijd bijvoorbeeld. 

Over het algemeen is Fair Isle heel kleurrijk en met kleine motiefjes, dus iedere paar toeren wordt er gewisseld van kleuren. Handig om restjes wol weg te werken!

Over wol gesproken, uiteraard kan je Fair Isle breien met ieder type wol of zelfs katoen. Maar de traditie is om echte, redelijk onbewerkte wol te gebruiken, deze wol is behoorlijk ruw en kriebelig. Dit zorgt ervoor dat de draden elkaar heel mooi ‘vasthouden’ en je breiwerk heel stabiel is. 

Het Verschil Tussen Fair Isle En Intarsia

Bij Fair Isle breien neem je beide kleuren mee over de hele toer van je breiwerk. Het is dan ook meteen duidelijk wat het verschil is met intarsia breien. Bij intarsia neem je de draad niet de hele toer of naald mee, maar blijft het kleurtje beperkt tot een bepaald deel. Je hebt dan meestal een klein klosje breigaren in een bepaalde kleur die achter je breiwerk hangt.

Een goed voorbeeld van intarsia is een kindertrui met een plaatje op de voorkant. De kleurtjes van het plaatje blijven alleen aan de voorkant van de trui. Je verbindt de ingebreide kleur met de hoofdkleur van de trui door de draden om elkaar te draaien. Deze verbinding netjes krijgen is de grootste uitdaging van intarsia breien. Of misschien is het om alle klosjes wol met de verschillende kleurtjes uit de knoop te houden!

Bij inbreien neem je de kleuren mee aan de volledige achterkant van het breiwerk, je krijgt dan ook een dubbel dik en warm breiwerk. 

Fair Isle Breien Voor Beginners

Het Fair Isle Patroon Lezen

Alle breipatronen met een Fair Isle patroon hebben een breischema. Het patroon is dan schematisch weergegeven door iedere steek een kleurtje te geven. Net als bij ieder ander soort breischema begin je rechtsonderin met lezen. Je breit voor ieder hokje de steek in de kleur die is aangegeven. Omdat je meestal in het rond zal breien en alleen maar rechte steken zal maken, begin je steeds bij iedere regel weer aan de rechterkant met lezen. 

TIP: Gebruik jij andere kleurtjes dan het patroon aangeeft? Print je patroon uit in zwart-wit en kleur zelf de hokjes in met de kleuren die jij gebruikt! Dit maakt het schema heel makkelijk te volgen voor jezelf. 

Let op eventuele herhalingen die zijn aangegeven. Deze blijf je breien tot je niet meer genoeg steken in de toer hebt om de herhaling af te maken, pas daarna brei je de laatste steken van het breischema. 

Fair Isle Breien Op Een Rondbreinaald

Voor een trui zal je in veel gevallen Fair Isle breien met een rondbreinaald. Je markeert het begin van je toer met een steekmarkeerder zoals normaal met rondbreien. Vanaf dat punt ga je het breischema volgen.

Je voegt een nieuwe kleur toe bij de steek waarbij die kleur het eerst nodig is. Je zal merken dat die steek natuurlijk erg los hangt, dat geeft niet. Brei de steek erboven in je normale draadspanning. Trek aan het draadje aan de achterkant om de steek het juiste formaat te maken als je een stukje verder bent. 

Fair Isle Breien Op Sokkennaalden

Traditioneel wordt Fair Isle in Shetland gebreid met lange sokkennaalden en een breiriem. Uiteraard kan je dit ook doen met kortere sokkennaalden of een rondbreinaald voor Fair Isle sokken, mutsen, wanten en meer.

De uitdaging bij Fair Isle breien op sokkennaalden is de overgang tussen de naalden. Over het algemeen wil je de steek iets stevig aantrekken als je een nieuwe naald breit. Als je de eerste steek op een naald in een andere kleur moet breien en er een draad langs de achterkant loopt, is het soms lastig in te schatten hoe hard je moet trekken. Ik zal hier meer over uitleggen hieronder bij het deel over draadspanning. 

Je Draden Vasthouden Voor Fair Isle Breien

Er zijn meerdere opties voor het vasthouden van de draden. Als je dit voor het eerst doet, zal het heel onwennig en vreemd voelen!. Ik raad aan om eerst eens een ronde proeflap te breien met een simpel Fair Isle patroon, waarbij je de draad niet ver mee hoeft te nemen aan de achterkant, bijvoorbeeld dit patroon:

Breien Met 2 Kleuren Tegelijk - Fair Isle En Meer! 1

Fair Isle Breien Met Rechts

Als jij normaal de draad in je rechterhand vasthoudt, kan je dit ook doen voor Fair Isle breien. Je hebt eigenlijk 2 opties: je laat steeds de draad vallen die je niet gebruikt en pakt de andere draad weer op OF je blijft beide draden vasthouden. 

De eerste optie kost veel tijd natuurlijk, maar is wel ideaal om mee te beginnen. 

Als je beide draden wil vasthouden in je rechterhand dan raad ik aan om eens te kijken naar flicking of lever knitting als breimethode. Hierbij komt de draad over je rechterwijsvinger. Voor Fair Isle zou je dan heel makkelijk de beide draden over je wijsvinger kunnen laten komen. Je kan ook 1 draad over je wijsvinger en 1 draad onder je wijsvinger door laten komen. Of 1 draad over de wijsvinger en 1 draad over de middelvinger.

Fair Isle draden vasthouden rechterhand
fair isle draden vasthouden rechter wijsvinger en middelvinger

Je kan er ook voor kiezen om de draden gewoon allebei in je hand vast te houden en met omslaan op te letten welke kleur je omslaat. 

Er bestaan speciale ringen, waardoor je de draden kan leiden. Ik heb er zelf geen ervaring mee of dit handig is. 

Fair Isle Breien Met Links (Continentaal)

Fair Isle breien voor continentaal breien is ook makkelijk. Je draden komen over je linkerwijsvinger. De variaties die je kan proberen zijn:

  • 2 draden over de wijsvinger
  • 1 draad over de wijsvinger, 1 draad over de middelvinger
Breien Met 2 Kleuren Tegelijk - Fair Isle En Meer! 2
fair isle draden vasthouden links wijsvinger en middelvinger

Fair Isle Breien Met 2 Handen

Dit is mijn favoriete manier. Je houdt de ene draad over de linkerwijsvinger en de andere draad over de rechterwijsvinger. Zo kan je je ook niet makkelijk vergissen en per ongeluk de verkeerde draad breien. Je breit met de hand waarin de goede kleur zit.

Fair isle breien met 2 kleuren in 2 handen

Fair Isle Breien – Draad Meenemen

Omdat je beide kleuren regelmatig gebruikt, neem je ze allebei mee over de gehele toer. Over het algemeen kan je zeggen dat je een kleur niet langer dan 2,5 cm wil meenemen zonder deze te breien. Anders krijg je van die hele lange losse draden achter je breiwerk waar je in blijft hangen en waardoor de steken aan de voorkant heel moeilijk netjes te krijgen zijn. Om dit probleem op te lossen ga je de kleur die je meeneemt vastzetten achter de draad waar je mee breit. Dit geeft meer stabiliteit. 

Ik doe dit zelf vanaf een ‘oversteek’ van 5 steken, omdat ik vaak met gladde wol brei. Bij traditionele wol kan het ook minder vaak. 

Wat ik doe bij een oversteek van 5 steken is de draad vastzetten achter steek 3. Je doet dit door de draad die je wil meenemen om te slaan, daarna de draad waarmee je wil breien omslaan, de andere draad weer van de naald afhalen en daarna de steek breien:

fair isle draad meenemen

Je slaat de draad die je vast wil zetten om de breinaald en daarna brei je pas de kleur die je nodig hebt. Hoe je dit doet hangt af van hoe je je draden vasthoudt. Later maak ik nog een blogpost en filmpje om dit uitgebreid te laten zien.

In het filmpje hieronder laat ik precies zien hoe ik het doe. 

Fair Isle Breien – Dominante Kleur

Er is zoiets als een dominante kleur bij Fair Isle breien. Dit is gebaseerd op het feit dat de kleur waarvan de draad onderlangs loopt aan de achterkant iets grotere steken produceert dan de draad die bovenlangs loopt

Iets om op te letten als je wil dat een motiefje mooi uitkomt, het maakt echt verschil!

Fair Isle Breien – Averecht

Dit bestaat dus eigenlijk niet, traditioneel Fair isle is altijd in het rond. Je kan wel met 2 kleuren tegelijk averecht breien, niet echt geschikt voor beginners. Het is absoluut mogelijk, maar ik vind het zelf lastig om de draadspanning goed te houden aan de verkeerde kant. Het is ook heel lastig dat je het motief niet kan zien, maar dat je tegen de draden aan kijkt terwijl je aan het breien bent. 

Ik brei liever in het rond en maak dan een knipbies (AAAH zo eng als je dit voor het eerst doet) om het breiwerk te veranderen in een plat breiwerk. 

Fair Isle Breien – De Knipbies

De knipbies is een hele slimme manier om toch een vest te kunnen maken terwijl je alleen maar in het rond breit. Je breit dus eerst een trui in het rond en als je klaar bent met breien knip je de voorkant open! Je kan dit ook gebruiken voor de armgaten bijvoorbeeld. 

Over de knipbies kan ik nog wel 3 blogposts maken! En misschien doe ik dat ook wel. Er zijn verschillende technieken om de knipbies voor te bereiden tijdens het breien, om de steken te verstevigen en hoe je alles netjes afwerkt.  

De Juiste Draadspanning Voor Fair Isle Breien

Je zal waarschijnlijk merken dat je eerste Fair Isle breiwerkje er een beetje hobbelig en bobbelig uitziet. Het moeilijkste aan Fair Isle breien is de juiste draadspanning krijgen zodat je draden aan de achterkant niet trekken aan de steken aan de voorkant. Kwestie van oefenen!

Wat ik handig vond toen ik net begon is om na ieder stukje in een kleur deze steken wat uit te spreiden over de rechter breinaald en daarna pas de draad van de andere kleur te gebruiken om de volgende steek te breien. Het ging heel langzaam zo, maar zo oefende ik wel met de juiste draadspanning en kreeg ik een mooi resultaat. 

Waar Moet Je Op Letten Met Fair Isle Breien?

Zoals eerder genoemd heeft Fair Isle een andere stekenverhouding dan gewoon tricotsteek voor de meeste mensen. Over het algemeen kan je zeggen dat je voor Fair Isle 1 of 2 maten omhoog moet gaan als je je Fair Isle patroon gaat maken als onderdeel van een tricotsteek breiwerk. Het is erg zonde als je Fair Isle gedeelte samentrekt en smaller is dan de rest. 

Fair Isle breiwerk is ook minder elastisch. Dit is van belang voor breiwerk dat strak moet aansluiten zoals mutsen en sokken. Fair Isle sokken op dezelfde maat breinaald breien is bijna een garantie dat je de sok niet over de hiel gaat krijgen. Als jij normaal je sokken op 2,5 mm breit, neem dan 2,75 of 3 mm voor je Fair Isle sokken. 

Welke Wol Voor Fair Isle Breien?

Zoals ik eerder zei, werkt Fair Isle het beste met echte viltbare ruwe wol. De kleuren lijken dan bijna in elkaar over te vloeien, omdat de draden elkaar vastgrijpen met de kriebelige haartjes. Maar uiteraard kan je de techniek ook gebruiken met een zachte, glad breigaren. Het is dan alleen nog belangrijker om de juiste draadspanning te krijgen omdat de gladde wol foutjes meer laat zien. De kleuren gaan niet zo mooi naadloos in elkaar over. 

Kleurkeuze Voor Fair Isle Breien

Dit is het allerleukste natuurlijk! Kleurtjes kiezen voor je Fair Isle project is een feestje op zich. Belangrijk is dat er een goed contrast tussen de kleurtjes zit. Gebruik dus geen lichtroze en middenroze, want het motiefje valt dan bijna helemaal weg, erg zonde! 

Noorse motieven worden vaak gemaakt met een donkere kleur gecombineerd met wit.

Dit geeft natuurlijk het mooiste contrast, maar er zijn natuurlijk meer opties. Wees creatief en combineer zelf wat jij mooi vindt! 

Een goede manier om het contrast in te schatten is om de 2 draden die je wil combineren samen om je vinger te wikkelen. Als je het dan nog niet goed in kan schatten, maak dan een zwart wit foto met je telefoon van de 2 kleuren. Als je op de zwart wit foto verschil kan zien tussen de kleuren heb je genoeg contrast om het patroon er mooi uit te laten springen! 

Proeflapje Voor Fair Isle

Een proeflapje om kleurcombinaties en motieven uit te proberen is natuurlijk belangrijk. Fair Isle heeft vaak een andere stekenverhouding dan gewoon tricotsteek. Als je zoveel tijd gaat besteden aan een trui, dan is een goed proeflapje onmisbaar! In deze blogpost leg ik alles uit over proeflapjes en stekenverhouding en hier kan je lezen hoe je dit snel kan doen voor een rondbreiproject en dus ideaal voor Fair Isle. 

Tips Voor Draadjes Wegwerken Met Fair Isle Breien

Draden wegwerken in Fair Isle kan best lastig zijn! De traditionele wol blijft zo goed ‘plakken’ dat er maar over weinig steken weggewerkt hoeft te worden (leer hier de basistechniek van draden wegwerken). Als je gladdere wol gebruikt zal je toch over een groter stuk moeten wegwerken. Bij kleuren met groot contrast zou je het liefst alleen willen wegwerken achter dezelfde kleur zodat je dit niet ziet aan de voorkant. 

Om eerlijk te zijn pruts ik altijd maar wat, gewoon uitproberen of de kleur aan de voorkant te zien is tijdens het wegwerken en dan komt het goed! 

Filmpje Fair Isle Breien Voor Beginners

In dit filmpje laat ik de basics van het Fair Isle breien zien, hoe je de draden kan vasthouden en hoe dat er dan uitziet tijdens het breien en uiteraard over draadspanning!

6 gedachten over “Breien Met 2 Kleuren Tegelijk – Fair Isle En Meer!”

  1. Dank je voor de tutorial eerste sokken breien. Heb nu een paar af met enkele akkefietjes maar ga verder andere sokken breien 👍🙏

  2. Wat eerst ingewikkeld leek is dank zij het filmpje al een stuk makkelijker voor een beginneling als ik.
    Hartelijk dank hiervoor!!!

  3. Mooi overzichtelijk artikel. Ik ga het toepassen bij het breien van mijn 2e polswarmer. Zodat deze iets elastischer blijft dan de 1e.

Reacties zijn gesloten.